Манăн мăн асатте, Журавлёв Андрей Егорович –Аслă вăрçă ветеранĕ. Вăл 1911-мĕш çулта çуралнă. Вăрçăччен колхозра тĕрлĕ ĕçсенче ĕçлене. 1938-мĕш çулта Халхин-Гол кÿли патĕнче Японии çарĕпе çапăçнă çĕре хутшăннă. Вăрçăран таврăнсан ялта нумай тăрайман: Финдлянди вăрçине чĕнтернĕ. Икĕ варçăран та вăл пĕр сурансăр таврăннă. 1941-меш çулта Тăван çершыв Аслă вăрçи пуçланнă. Мăн асатте каллех вăрçа çакланнă. Фронтра вăл 1941-мĕш çулта, сентябрьте хытă аманнă. Госпитальте выртнă хыççăн ăна килне янă.
Вăрçă вăхăтĕнче колхозра бригадир пулса ĕçленĕ. 1972-мĕш çулта вăл чирлесе вилнĕ.

Мăн кукаçи Кузнецов Егор Константинович ятлă пулнă. 1913-мĕш çулхи 14-мĕш апрельте çуралнă. Алĕшкин – Саплăк ялĕнче вăтам хресчен çемьинче пурăннă. Ялти пуçламăш шкултан вĕренсе тухсан Хурăнварти шкулта 10 класс пĕтернĕ. Ун хыççăн вăл учитель пулса ĕçленĕ.
1934 – мĕш çулта авланса çемье çавăрнă. Ял хĕрĕпе Журавлёва Вера Яковлевнăпа пĕрлешнĕ. 1935-мĕш çулти октябрь уйăхĕнче салтака каять. Вăл Владивосток хулинче моряк пулса служит тума тытăнать. Служба хыççăн вăл киле таврăнаймасть, Аслă вăрçă тапранать. Вăл офицер пулса отделенипе командовать тăвать, 2-мĕш украина фронтĕнче. Вĕсен главнокомандующийĕ Ватутин пулнă.
Пирĕн мăн кукаçи мĕнле кăна йывăрлăхсем тÿсмен вăрçă хирĕнче. 1945-мĕш çулта февраль уйăхĕнче инвалид пулса киле таврăнать. Мĕн вăй-хал çитнĕ таран колхозра ĕçлет.
1986-мĕш çулта 74 çула çитсе çĕре кĕрет. Эпир мăн кукаçие ырăпа кăна аса илетпĕр.

Вăрçă пĕтни 65 çул çитет. Вăл вăрçăра манăн мăн асаттепе мăн кукаçей пулнă. Манăн мăн асатте - Кудряшов Иван Алексеевич. Вăл 1913-мĕш çулта çуралнă. Ăна 1941-мĕш çулта вăрçа илсе кайнă. Манăн мăн асанне вара 8 ачапа тăрса юлнă. Хăрушă выçлăх вăхăтĕнче вĕсене пăхса ÿстернĕ. Мăн асатте вăрçăран таврăнсан 1986-мĕш çулта вилнĕ.
Мăн кукаçее Волков Григорий Васильевич тесе чĕннĕ. Вăл 1914-мĕш çулта çуралнă. Ăна 1942-мĕш çулта вăрçа илсе кайнă. Мăн кукамай та çав выçлăхра пĕр пĕччен ачасемпе тăрса юлнă. Кукаçей вăрçăран таврăнсан 1952-мĕш çулта вилнĕ.
Мăн асаттепе мăн кукаçей Алёшкин - Саплăк ялĕнче çÿралса ÿснĕ пулнă.
Çĕре çити тайма пуç вĕсене.

Тăван çĕр-шывăн Аслă вăрçи 4 çул пынă. Вăрçăн малтанхи куннех халăх тăван çĕр-шыва хÿтĕлеме васканă. Çак вăрçăра пирĕн район çыннисем те чаплă çĕнтерÿшĕн пĕтĕм вăйĕсене хурса паттăрлăх, чăтăмлăхпа хăюлăх кăтартнă. Тăван çĕр-шывăн Аслă вăрçин Героĕ ятне пилĕк çын илме тивĕçлĕ пулаççĕ: З.З.Алимов, С.Уганин, Н.В.Фазлаев, М.К.Хакимов, П.С.Юхвитов.
Пирĕн ял çыннисем те аяккинче юлман. Вĕсенчен пĕри – Казакова Анюта Владимировна. Вăл вăрçă участникĕ пулнă. 1942-мĕш çулта нимĕçсем тапăнсан ăна Прибалтикăна ăсатаççĕ. Мĕн вăрçă чарăничченех санитар пулса ĕçлет. Кунне вăрçă хирĕнчен темиçе теçетке салтака вилĕмрен çăлса хăварнă. Хăй те вăрçăран аманса таврăнать. Нумайăшĕ çывăх çннисене çухатнă, кил-çуртсăр тăрса юлнă.
Тĕнчере яланах мирлĕ пурнăç тăтăр! Вăрçă- харçă ан пултăр!

Кăçал майăн 9-мĕшĕче çĕнтерÿ кунне 65 хут кĕтсе илетпĕр. Аслă Отечествăлла вăрçă пирĕн çемьешĕн çухатуллă пулнă. Мĕншĕн тесен, мăн асаттесем – Клементьев Игнатий Васильевич, Пляшев Василий Герасимович, мăн кукаçей – Марков Афанасий Иванович çапăçу хирĕнчен çемьисене таврăнайман. Манăн кукаçейпе кукамай тата асаттепе асанне ашшĕсем вăрçа кайнă чухне 4 çулта пулнă.
Кукамай каласа панă тăрăх, вăрçă вăхăтĕнче ялта та çăмăл пулман. Арçынсем пурте вăрçăра. Ватă çынсемпе хĕрарăмсем тата ачасем арçын ĕçне ĕçленĕ. Вăрман касма, тырă пуçтарма та хĕрарăмсем çÿренĕ. Мăн кукамайсем салтаксем валли чăлха-алсиш çыхнă, махорка типĕтнĕ, çĕрулми яра-яра панă.
Манăн кукамай шкулта 4 класс кăна вĕреннĕ. Кайран крахмал заводне çĕрулми шуратма кайнă. Вăкăрпа хирти тыр-пула турттарнă. Унтан Тăванелĕнчи сурăх ферминче ĕçленĕ.
Халĕ пурнăç ĕлĕкхинчен çăмăлтарах, тет. Çимеллисем, тăхăнмаллисем пурте пур, ĕçлеме кăна ÿркенмелле мар, тет. Çĕр çинче мирлĕ пурнăç кăна пултăр, тет. Сирĕн эпир курнине курмалла ан пултăрччĕ, тет.

Манăн мăн кукаçей – Иноходцев Тихон Николаевич. Вăл Аслă вăрçăра пулнă. 1941-мĕш çулта 20-мĕш июльте фронта илсе каяççĕ. Вăл 3-мĕш Украина фронтне лекет. 1942-мĕш çулта снаряд осколокĕ амантса госпитале лекет. Госпитальтен сывалса тухсан фронта каять. 1944-мĕш çулта 4-мĕш Украина фронтне куçараççĕ.
Кукаçейĕн наградисем: «Орден славы 3 степени», медальсем «За взятие Будапешта», «За взятие Сталинграда».
Кукаçей вăрçăран сывах таврăнать. Мирлĕ вăхăтра ватăличчен пурăнса вилет.

Манăн мăн кукаçей – Крмаков Виктор Фёдорович. Тăван çĕр-шывăн Аслă вăрçи пуçланнă кунсенче вăл çĕр-шыв умĕнче таса тивĕçне пурнăçласа Совет çар ретĕнче служит тунă. Вĕренÿсем вĕçленсенех Ленинград фрондĕнче патăррăн çапăçать. Темиçе хутчен суранланса госпитальре сипленсе тухать.
Вăрçăра хăюллă салтак пулнăшăн орден-медальсем илме тивĕçлĕ пулать. 1945-мĕш çулта тăшмана çĕнтерсе тăван ялне таврăнать. Тăшман снарячĕ мăн кукаçейĕн сулахай урине вăйлах амантатех. Яла таврăнсан вара нумаях та пурăнаймасть вилет.

1941-мĕш çулта пирĕн Тăван çĕр-шыв çине фашитсем хаяррăн тапăнса килнĕ. Мĕнпур ялти, хулари çамрăксем, ваттисем тăшмана хирĕç тăнă. Манăн мăн кукаçей те мĕнпур ялти çынсемпе вăрçа тухса кайнă. Фашистсене хирĕç хăюллăн çапăçса вăрçă хирĕнче пуçне хунă.
Чыс та мухтав вăрçă паттăрĕсене!

1941-мĕш çулта пирĕн Тăван çĕршыв çине нимĕçсем тапăнса килнĕ.Саплăк ялĕнчен мĕнпур арçын вăрçа тухса каять. Ялта пурăнма, ĕçлеме хĕрарăмсемпе ачасем кăна тăрса юлаççĕ.
Манăн мăн асатте Тимошкин Василий Евграфович 1941-мĕш çулта ыттисемпе пĕрле вăрçа тухса каять. 1942-мĕш çулта Воронеж хули çывăхĕнчен вилни çинчен пĕлтерекен хут килнĕ. Вăл вăрçа каиччен учитель пулса ĕçленĕ. Вăрçăра офицер пулнă.
Манăн мăн кукаçей те 1941-мĕш çулта вăрçа тухса кайнă. Ăна Иноходцев Тихон Николаевич тесе чĕннĕ. Вăрçă хирĕнче вăл аманнă. Госпиталье сывалнă. 1945-мĕш çулта октябрь уйăхĕнче вăрçăран сывах таврăннă. Унăн орденĕсемпе медальĕсем халь те упранаççĕ. Манăн мăн асатте 1983-мĕш çулта чирлесе вилет.
Нихăçан та вăрçă ан пултăр! Яланах мир пултăр!

Манăн кукамайăн ашшĕ Матвей ятлă пулнă. Вăл манăн мăн кукаçей пулать. Мăн кукаçей 1906-мĕш çулта çуралнă. Вăрçа кайнă çул вăл 35 çулта пулнă. Мăн кукамайпа иккĕшĕн çичĕ ача пулнă. Тăватă ачи çамрăклах вилнĕ, виçĕ ачи пурăннă. Манăн мăн кукаçей вăрçăран таврăнайман, унтах вилнĕ, никам та пĕлмест хăш вырăнта вилнине. Мăн кукамай вара 81 çула çитичченех пурăннă.
Хăрушă вăрçă урăх ан пултăр! Яланах мир пултăр!

Манăн мăн кукаçее Аръяхов Филипп Кузьмич тесе чĕннĕ. Вăл 1911-мĕш çулхи чÿк уйăхĕн 28-мĕш кунĕнче çуралнă.
1941-мĕш çулхине ыттисемпе пĕрле вăрçа тухса каять. Ăна Германи хирĕнче çапăçма тÿр килнĕ. Çапăçу вăхăтĕнче аманса ÿксе юлнă. Нимĕç салтакĕсем вилеймесĕр юлнă пирĕн салтаксене машина çине тиесе пуçтарса çÿренĕ. Мăн кукаçей те вĕсен хушшине лекнĕ. Ăна нимĕçсем хăйсен госпиталĕнче сыватнă. Коммунист пулнине пĕлсен хупса хурса кашни кун çурăмĕнчен 50-шар хут патакпа çаптарнă. Хытă хĕненине чăтаймасăр вăрмана тухса тарма мел килсе тухать. Улăм ăшне пытанса ларать. Вăрманçă йытти шăршăпа çын пуррине сиссе хуçине пĕлтерет. Тарни усăллă пулман мăн кукаçейшĕн, вăрман хуçи ăна тытса нимĕçсене парать. Çакăншăн çакса вĕлерме шутлаççĕ.
Çил-тăвăллă каç кукаçей тепĕр хут тарать. Химии заводне кĕрсе пытанать. Хыçалтан хăвалакан нимĕç йыттисем йĕре çухатаççĕ. Каярахпа кукаçей бомба сирпĕнсе шăтарнă щăтăка кĕрсе выртать. Тăшман тупасран хăраса тата инçерех тарать. Пĕр ял хĕрринчи сарайри улăм ăшне кĕрсе выртать. Нумаях та пытанса выртайман, улăм илме кĕрекенсем кукаçее тупаççĕ. Вăрман хĕррине илсе каяççĕ. Кусем хамăр совет салтакĕсем пулнă иккен. Мăн кукаçее нумай тĕпчеççĕ. Каярахпа штаба илсе кайсан тепĕр хут тĕпченĕ хыççăн чăнахах та хамăр салтак пулнине шанаççĕ.
Ку ĕç хыççăн çĕнĕрен тăшманпа çапăçма каять. Нимĕçсем пăрахса кайнă хулари лавккаран кукаçее купăс тупса панă. Пирĕн кукаçей чаплă вăйçă пулнă.
Мăн кукаçейĕмĕр плен хыççăн мĕн вăрçă пĕтиччен нимĕçсене хирĕç çапăçнă. 1947-мĕш çулхине киле таврăннă. Вăрçăран таврăнсан тăван ялĕнчи колхозра бригадир пулса ĕçленĕ. Çемьере мăн кукамайпа иккĕшĕ сакăр ача пăхса ÿстереççĕ. Ачисенчен пĕри манăн кукамай. Мăн кукаçейĕмĕр 1998-мĕш çулта çĕре кĕрет. Эпир ăна ырăпа кăна асăнатпăр.

Палинов Михаил Поликарпович – манăн мăн кукаçей. Вăл 1915-меш çулхи кăрлач уйăхĕн 7-мĕш кунĕнче Саплăк ялĕнче çуралнă. Шупашкарта пединститут пĕтернĕ, учитель пулса ĕçлеме тытăннă, ялта пĕрремĕш аслă пĕлÿллĕ çын пулнă. Анчах та вăрçă пуçланнă. 1939-мĕш çулта финсемпе çапăçнă, кайран Аслă аттелĕх вăрçинче 1945-мĕш çулчченех пулнă. Вăрçăра темиçе хутчен аманнă.
Хăрушă вăрçă чарăннă. Пирĕн çар нимĕç фашисчĕсене çĕмĕрсе тăкнă. Кукаçей каллех ачасене вĕрентме пуçланă.
Палинов М.П. 1986-мĕш çулта çĕре кĕнĕ. Эпир ун вилтăприне тирпейлесе тăратпăр, ăсран ямастпăр. Кукамай мана час-часах хăйĕн ашшĕ çинчен каласа парать.
Хаклă çыннăмăр, лăпкă çывăр. Йывăр тăпру çăмăл пултăр.